Klimaatverandering zorgt voor meer regen, meer extreme neerslag, minder regendagen, meer droogte en hogere temperaturen. Veel neerslag kan bijvoorbeeld zorgen voor meer wateroverlast, plasvorming, wortelrot en groene aanslag. Weinig neerslag zorgt weer voor verdrogende planten. Als u uw duurzame tuin gaat aanleggen kunt u onderstaande 30 tips gebruiken voor de aanleg van een klimaatbestendige tuin
Pas waar mogelijk halfverharding toe in plaats van een volledig gesloten verharding. Het water kan dan veel gemakkelijker wegvloeien. Allereerst in de bufferruimte tussen de verharding om daarna in de bodem geleidelijk te infiltreren. Gebruik hierbij wel stabilisatiematten zodat het grind of split op zijn plaats blijft liggen, niet verzakt en je aan een laag van slechts 5 cm. genoeg hebt.
Gebruik keramische tegels om groene aanslag te voorkomen. Keramische tegels nemen minder dan 0,5% vocht op terwijl de bovenkant vaak helemaal waterdicht is. Groene aanslag krijgt dan ook geen kans om zich te hechten. Mocht het op een schaduwrijke, vochtige plek toch ontstaan, kun je het gemakkelijk wegspoelen.
Gecoate betontegels hebben een coatinglaag en zijn daardoor vuil- en waterafstotend. De tegels zijn aan de bovenkant waterdicht zodat groene aanslag makkelijk te verwijderen is.
Gebruik een waterdoorlatende opbouw onder je terras van bijvoorbeeld Monokorn. Dat vormt een stevige maar open structuur (vergelijkbaar met ZOAB) waardoor overtollig water gemakkelijk weg kan vloeien.
Pas 1,5% afschot toe op je terras om plasvorming te voorkomen. Zeker wanneer je tegels gebruikt met reliëf of facetten is het raadzaam om voldoende afschot te realiseren om stagnerend water, en daarmee algen- en/of mosgroei, te voorkomen.
Hout zet uit wanneer het vochtig wordt en krimpt wanneer het droogt. Hierdoor kun je kieren krijgen in de schutting en kan een vlonderterras zelfs gaan schotelen. Doordat hout gemakkelijk vocht opneemt, krijg je ook gemakkelijk groene aanslag. Maak een schutting of terras van vochtbestendig materiaal zoals hoogwaardig composiet. Dan heb je minder last van groene aanslag en minder werking.
Leg een vlonderterras op vloerdragers. Dan blijven de balken droog liggen. De vloerdragers zijn ook gemakkelijk op hoogte te stellen. Je kunt de balken ook op een rubberen onderleggers leggen om contact tussen de bodem en de balk te voorkomen.
Gebruik natuursteensoorten die relatief weinig vocht opnemen zoals hardsteen. Zulke steensoorten nemen minder vocht op dan bijvoorbeeld zandsteen, waardoor algen er minder snel vat op krijgen.
Leg een moerasvijver aan in een verdiept deel van de tuin. Gebruik niet drijvende grond en zuurstofplanten met hoog fosfaatopnemend vermogen zoals gele lis en mattenbies om de vorming van draadalgen te voorkomen. Maak een overloop zodat een teveel aan water gecontroleerd afgevoerd wordt.
Stabilisatiematten zonder vliesbodem kunnen voor zowel grind- als grastoepassing geschikt zijn. Pas deze grasplaten toe op een stabiele ondergrond die niet dichtgelopen of gereden is. Grasplaten worden veelal toegepast voor parkeerplaatsen en opritten.
De regenton is één van de eenvoudigste manieren om de tuin meer klimaatbestendig te maken. Het water wordt opgevangen als het regent en daarmee wordt het rioolstelsel ontlast, tegelijkertijd heb je een watervoorraad voor de droge perioden.
Een meer geavanceerde vorm van wateropvang is de waterbuffertank. Een afgesloten ruimte in de grond, van enkele kubieke meters waarin je water opvangt als het regent en van waaruit je water pompt naar een beregeningsinstallatie of watertappunt. Zo’n buffertank is compleet en eenvoudig te plaatsen in een kuil bekleed met een vijverfolie-liner en wordt afgedekt met een toegangsluik.
Leg een groendak aan op het dak van uw huis, schuur, carport of afdak. Dit isoleert en heeft daardoor bij zowel koude als hitte een gunstig effect. Bovendien houdt het regenwater langer vast waardoor het meer verdampt en het riool bij piekbuien minder zwaar belast wordt.
Maak van de nood een deugd door het aanleggen van een wadi. Zo maak je water zichtbaar en het heeft een grote aantrekkingskracht op bijvoorbeeld vogels en kikkers. Da wadi bestaat uit een toplaag die beplant is met moerasplanten of gras met daardoor een infiltrerende laag waardoor het water in de wadi langzaam zal infiltreren in de bodem.
Vang regenwater op en laat het langzaam infiltreren. Hiervoor zijn speciale infiltratievoorzieningen verkrijgbaar. Dit kunnen kratten, grindkoffers, buizen of gekoppelde units van steenwol zijn. Via de bodem maar vooral via de wanden wordt het water afgegeven aan de bodem. De snelheid waarmee dat gebeurt, is afhankelijk van de bodemsoort, zand is hiervoor ideaal. Infiltratie voorkomt natte voeten terwijl het kostbare en nuttige water toch voor de tuin behouden blijft.
Zorg voor een goede waterafvoer. Laat bijvoorbeeld niet het regenwater van het dak of een groot terras direct op het gazon of de border afstromen. Teveel afstromend water kan de bodem doen dichtslaan en wortels laten rotten of op termijn onvoldoende zuurstof laten krijgen. Leg een rand van halfverharding of een lijngoot aan langs het terras. De lijngoot kan via een zandvanger prima worden aangesloten op een infiltratievoorziening.
Met name voor het gazon en voor jonge aanplant in een droogtegevoelige tuin, kan een beregeningsinstallatie een uitkomst zijn.
Sommige standplaatsen van bomen of hagen zijn extra gevoelig voor droogte, bijvoorbeeld langs een muur of oprit die opwarmt in de zon en waar de instroom van regenwater beperkt is. Een druppelslang is hier een eenvoudige oplossing voor.
Gebruik lichter gekleurde bestrating om te voorkomen dat paden en terras te heet worden om te belopen in de zomer. Al jaren is zwarte en antraciet bestrating in de mode. Dit heeft als groot nadeel dat het in de zon gloeiend heet kan worden.
Het bedekken van de bodem met een laag snippers, compost, bladstrooisel, tuinturf, organische resten, zaagsel, boomschors, cacaodoppen of ander mulchmateriaal heeft vele voordelen. Het gaat verdamping tegen en helpt dus in droge perioden, het beschermt en verbetert de bodemstructuur en daarmee de drainage. Het beschermt de bodem tegen de zin en reguleert de bodemtemperatuur. Een bijkomend voordeel is dat het onkruid onderdrukt.
In droogte gevoelige gebieden is het aan te raden om diepwortelende planten toe te passen, zoals siergrassen en Phlox. Deze planten kunnen ook in tijden van droogte in hun eigen vocht voorzien.
Prairiebeplanting combineert de voordelen van een mulchlaag (veelal in de vorm van lava) en diepwortelende planten. De lavalaag reguleert de vochthuishouding van de bodem: het neemt water op bij regen en geeft het daarna geleidelijk af. De diepwortelende planten verdrogen niet snel en blijven staan tot het voorjaar.
Een goede bodemstructuur met voldoende poriën van verschillende grootte is onontbeerlijk voor een goede drainage. Bij hevige regen bestaat het gevaar dat de bodem dichtslaat en de structuur bederft, maar juist bij hevige regen is een goede structuur belangrijk om het water zo snel mogelijk in de grond te laten zakken.
Een gezond en divers bodemleven bevordert een goede bodemstructuur, cruciaal voor het afvoeren van water tijdens zware buien. Schimmels en bacteriën zorgen voor een mooie kruimelige structuur waarin vocht vastgehouden kan worden maar waarin overtollig vocht kan wegzakken. Wormen, met name de pendelaars die diepe verticale gangen maken, zorgen voor een goed drainerende grond.
Zorg voor voldoende organische stof in de bodem, bijvoorbeeld in de vorm van compost. Een bodem die rijk is aan organische stof houdt in het algemeen beter water vast dan een arme bodem. Bovendien voedt organische stof het bodemleven, dat weer belangrijk is voor een goede bodemstructuur.
Probeer de pH tussen de 5,5 en de 7 te houden, Deze zuurgraad is optimaal voor het bodemleven. Te zure of te basische bodems hebben de neiging om sneller dicht te slaan. Daarbij is deze zuurgraad ook van belang voor de oplosbaarheid van mineralen en daarmee de groei van planten. In een goed doorwortelde bodem met voldoende bodemleven, zal niet snel structuurbederf optreden.
Vergeleken met echt gras heeft kunstgras het voordeel dat het niet bewaterd of gemaaid hoeft te worden. Ten opzichte van verharding heeft kunstgras als voordeel dat regenwater niet afstroomt en dus niet het riool belast, maar ter plekken de grond in kan zakken.
‘Klimaatbestendige bomen’ zijn er in vele soorten en maten. In het ene geval zal dit echter betekenen dat je een boom kiest die tegen natte voeten kan en in het andere geval juist een boom die tegen (langdurige) droogte bestand is. Voorbeelden van bomen die goed tegen droogte kunnen zijn Gleditsia triacanthos (valse christusdoorn), Ginkgo biloba (Japanse notenboom) en Celtis occidentalis (zwepenboom).
Er is een groot verschil in gevoeligheid voor zonnebrand bij bomen. Fagus (beuk) en Tilia (linde) zijn bekende voorbeelden van bomen die hiervoor gevoelig zijn. Met steeds meer hete perioden is het belangrijk om op plaatsen waar de zon direct op de stam kan schijnen bomen te kiezen die niet gevoelig zijn voor zonnebrand, zoals Pinus sylvestris (grove den), Quercus palustris (moeraseik), Gleditsia triacanthos of Ginkgo biloba.
Bomen met veel open huidmondjes verdampen veel water en koelen hun omgeving daardoor sterker dan andere bomen. Het is op hete dagen dan ook extra aangenaam om op een terras onder bijvoorbeeld Salix alba (schietwilg) of Alnus glutinosa (zwarte els) te zitten.
Doordat er steeds vaker veel neerslag valt in relatief korte tijd komt het vaker voor dat stukken land tijdelijk onder water staan. Een aantal bomen is hiertegen goed bestand, een steeds belangrijkere eigenschap. Denk daarbij aan Alnus (els), Salix (wilg), Taxodium distichum (moerscipres) of Metasequoia glyptostroboides.
Bron: Tuin & Landschap, 25 februari 2016
Neem contact op